زخم چیست؟
زخم : آسیبی است که در آن پوست پاره، سوراخ ، بریده ، خراشیده یا دریده شود
یا به علت تروما با اینکه پوست سالم مانده اما در زیر آن آثار کبودی و قرمزی است.
جدا شدن اتصال بین سلولی بخشی از پوست یا گوشت بدن را زخم میگویند که زخم
دو نوع باز و بسته است مثلا کوفتگی جراحت بسته و بریدگی یا پارگی پوست جراحت باز است.
به 3 دلیل میتوان از کارشناس زخم مراکز مراقبت و پرستاری در منزل استفاده کرد:
1- خدمات متفاوت 2- تخصص و تجربه 3- اعتبار و سابقه
1- مراقبت از زخم فقط پانسمان کردن آن نیست بلکه ارزیابی شرایط بیمار و ارزیابی زخم اولین
مرحله است که در آن باید عوامل موثر در نظر گرفته شود. استومیت ها بعد از عمل جراحی
با مسائل جسمی، بالینی، روحی – روانی و خانوادگی-اجتماعی زیادی رو به رو میشوند
که حضور یک کارشناس با تجربه و آگاه لازم است.
2- این کارشناسان زخم با گذراندن
دوره های مختلف آموزش زخم و استومی میتوانند انواع زخم های مزمن و شدید را درمان کنند
3- با داشتن سابقه طولانی و استفاده از پرسنلی با تجربه و آموزش دیده میتوان به این
مراکز اعتماد و اطمینان ویژه کرد که بیمار را در آن شرایط سخت همراهی کرده و روند بهبودی زخم را پیش میبرند.
انواع زخم و جراحت
زخم و جراحات به 6 گروه تقسیم میشوند 1- حرف e : قطر ورودی زخم به سانتی متر است
2- حرف x: قطر خروجی زخم به سانتی متر است
3- حرف c: جراحت در حدود 2 انگشت
4- حرف f: شکستگی همراه با جراحت یک شکستگی کوچک دوم شکستگی بزرگ و صفر پاسخ منفی
5- حرف v: جراحت با تهدید حیات بیمار ( نغز و ریه و عروق بزرگ)
6- حرف m: ورود شی فلزی به زخم در رادیو گرافی مشخص میشود، زخم بستر یا
فشاری یا کوبتیوس نامیده میشود از زخمهای پوستی شایع است که آثار آسیبهای نخاعی میباشد .
چه کسانی آسیب پذیری بیشتری دارند؟
زخم بستر اغلب مبتلا به ضایعات نخاعی، ms، فلج مغزی، مشکلات عصبی که منجر به
کاهش حس درد میشود ، افراد بستری طولانی مدت، افراد با نقاهت طولانی پس از
جراحی، سالمندان یا افراد صندلی چرخدار دارند ،طولانی شدن یا افزایش طولانی مدت
که منجر به اختلال در جریان خون میشود و نهایتا زخم بستر ایجاد میکند ،
در افراد آسیب نخاعی و نداشتن حس علاوه بر کاهش سرعت جریان خون
دستورات به مغز ارسال نمیشود و فرد متوجه فشار دائم و زخم نمیشود.
پیشگیری از زخم بستر
زخم بستر قابل پیشگیری است 1- رژیم غذایی مناسب
2- تمرینات منظم و صحیح برای کم شدن فشارهای وارده
3- فرد از پوست خود مراقبت کند
4- نواحی از بدن که با بستر تماس دارند و نواحی روی قسمت های استخوانی
و غضروفی مثل استخوان خاجی،زانو، آرنج، قوزک پا، کتف و ران ها بیشتر مستعد زخم هستند
علائم زخم بستر : قرمزی ، گرمی و سفتی بعد تاول و جوش و بوی نامطبوع و بعد خروج چرک و ترشحات
عامل اصلی زخم بستر
علت اصلی زخم بستر 1- کوفتگی یا خراش 2- سوختگی 3- رطوبت قدیمی بروی پوست
4- نشستن یا خوابیدن روی اشیاء 5- سرما زدگی 6- فشار طولانی مدت 7- سرما زدگی
فشار طولانی مدت: بیمار طولانی مدت روی یک وضعیت بخوابد یا بشیند که باعث
قرمز شدن پوست میشود معمولا آسیب پوست بر اثر فشار در قسمت بالایی برجستگی های
استخوان شروع میشود مثل استخوان لگن با کاهش یافتن میزان جریان خون که
با آسیب نخاعی ایجاد میشود اکسیژن کمتری در پوست وجود دارد پس مقاومت پوست
پایین می اید و تورم ایجاد میشود و فشار بیشتر بروی گردش خون اثر میگذارد و
جریان گردش خون بیشتر مسدود میگردد . کوفتگی: در نتیجه تکان یا افتادن سخت است
که با ایجاد آسیب که بیمار بعلت نداشتن حس متوجه ان نمیشوند و در سیستم گردش
خون تغییر ایجاد میشود و منجر به زخم بستر میشود . رطوبت: ادرار و مدفوع باعث ساییدگی
پوست میشود و مراحل بهبود را طولانی میکند و لایه های پوست از بین میرود و زخم ایجاد میشود .
سوختگی: بعلت گرما یا مواد شیمیایی مثل ضدعفونی کننده باشد سایش ناشی از سوختگی میتواند
بر اثر اسپاسم یا نشستن 45 درجه روی تخت با مواد شیمیایی مثل ضدعفونی کننده
و نوار چسب که در طولانی مدت به زخم بستر ختم میشود .
سرما زدگی: سرما باعث زخم بستر میشود ، فقر تغذیه که باعث کم خونی میشود
و پایین بودن پروتئین ، تب، آسیب یا ضربه به پوست، اسپلنیت یا بریس محک
پوشیدن باعث زخم میشود ، فراموشی و آلزایمر یا غفلت از خود سبب زخم میشود.
مراحل زخم بستر
1- قرمز شدن پوست اگر پوست تیره باشد براق میشود این مرحله قابل بازگشت است
2- اگر فشار برداشته نشود بصورت تاول ، خراشیدگی، ساییدگی بروز میکند که این
منطقه سفت و قرمز رنگ میشود ولی بافت زیر پوست مرده است.
3- سوراخ عمیق یا زخم در بافت مرده ایجاد میشود که ظاهرا کوچک است اما در عمق بافت زخم بزرگ است.
4- اگر درمان انجام نشود آسیب میتواند به درون عظلات و استخوان میرود و
سرانجام عفونت و تخریب اساسی استخوان صورت میگیرد.
پیشگیری از زخم بستر :
کل بدن بیمار بررسی میشود مخصوصا ناحیه استخوانی ، فشار روی پوست کم میشود،
بهداشت روزانه پوست رعایت شود، کاهش فشار از پوست : تغییر پوزیشن سبب میشود
فشار از روی ناحیه استخوانی پوست کم شود که جریان خون به پوست برسد اگر فشار کم نشود
خون خارج از رگهای خونی تحت فشار قرار میگیرد و خونرسانی درست انجام نمیشود.
به چه طریقی فشار از روی پاها را کم کنیم:
1- وضعیت پاها و پاشنه باید تغییر پوزیشن از 2تا 5 ساعت یکبار انجام شود
2- وضعیت خوابیده به شکم بیمار باید یک ساعت با بالشتهای حجیم و تشک کوچک
دمر بخوابد، بالشت برای راحتی بیمار استفاده شود.
ران ها: استفاده از بالشت بالای ران تا از قرمز شدن پوست جلوگیری شود.
ساق پا: زیر ساق پا بالشت بگذارید تا پاهاذ بلند شوند از فشار روی پنجه جلوگیری شود.
زانو: استفاده از بالشت بالای مفصل زانو، لگن: بالا و پایین مفصل لگن بالشت قرار دهید.
از دیگر راه های پیشگیری از زخم بستر: بهداشت، رژیم غذایی، مایعات، بررسی روزانه
نواحی مختلف بدن و کنترل عفونت می توان اشاره کرد.
مواد مغذی برای التیام زخم :
کربوهیدرات: موثر در حرکت فیبرو پلاست در درمان زخم میشود حیاتی است،
افزایش فعالیت گلبول سفید که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند و باعث تامین انرژی میشود .
پروتئین : برای سنتز کلاژن ضروری اند که نیاز روزانه 1.5-3 گرم است .
چربی : منبع متمرکز انرژی است 20درصد چربی غیر اشباع که باعث سنتز سلول جدید میشود .
ویتامین a: باعث رشد و تمایز پوست و باعث پاسخ التهابی مناسب و خنثی کردن اثرات
کاتابولیکی گلوکورتیکوئید ها میشود ،
ویتامین c: باعث بهتر شدن عملکرد آنزیم پروتوکلاژن هیدروکسیلاز میشود که در سنتز کلاژن نقش دارد.
روی: برای عملکرد 300 آنزیم موثر است ، آب: باعث هیدراته شدن یدن میشود
که 2000-1500 میلی متر جراحت به آب نیاز دارد آرژنین: در تروما و جراحی 17تا25 گرم نیاز روزانه است .
گلوتامین: باعث رشد سریع سلولهای سفید خون میشود.
گلوکز آمین: بهبود در پوست ، تاندون ، رباطها و مفاصل میشود.
آلوئورا: تحریک سنتز کلاژن و ارتقا التیام زخم میشود.
کورکومین: کاهش التهاب و درمان زخم و مشکلات پوستی میشود.
اسید چرب امگا 3: خاصیت ضد التهابی دارند و بروملین
مراکز مراقبت از زخم بسیار فراوان هستند که مهمترین دلیل برای انتخاب
مرکز پرستاری سلامت 724 موفقیت آنها و تعهد قوی اعضای تیم است
که انواع زخم شامل بستر ، نوروپاتی، جراحی، عروقی، دیابتی را درمان میکنند.